Από τον κ. Θ. Π. Τάσιο (ομότιμο καθηγητή της σχολής Πολιτικών Μηχανικών Ε.Μ.Π.)
Προσφέρομε αρνητικές υπηρεσίες στον τομέα επαναλαμβάνοντας τη στερεότυπη (και δήθεν φιλοσοφημένη) άποψη “η συντήρηση του μνημείου δεν υπόκειται σε κανόνες”. Μια τέτοια θέση παρουσιάζει πράγματι τα ακόλουθα μειονεκτήματα:
β) Αναβάλλει τη συνειδητοποίηση των ποικίλων (αντιφατικών, όντως) επιτελεστικοτήτων που απαιτούνται από μιαν επέμβαση, κυρίως δε ματαιώνει την κατανόηση των επιμέρους σχέσεών τους – έτσι ώστε να οδηγούμαστε εκάστοτε σε ένα optimum. Γι’ αυτό, κρίνεται ότι η επιστημονική κοινότητα που ασχολείται με την στερέωση των Μνημείων διαθέτει τώρα επαρκή εμπειρία ώστε να ανασυντάξει τις Αρχές Δομητικού Ανασχεδιασμού των Μνημείων.
 |
| Η περιπέτεια του Μνημείου μέσα στον Χώρο, στον Χρόνο και στην Κοινωνία |
Πρώτη και καλύτερη τέτοια Φυσική Δύναμη είναι βέβαια η Βαρύτητα – αυτή κι αν έχει επηρεάσει τη Μορφή…
Δεύτερη, είναι ο Σεισμός – μόνο που του Σεισμού η επίδραση στην Μορφή του Μνημείου, ενίοτε δεν τελειώνει με την πρώτη δόμηση (εύκολα λησμονιέται ετούτη η Δύναμη σε πολλές Χώρες), αλλά “ολοκληρώνεται” μετα-τρέπεται ίσως σταδιακά με τις διορθωτικές παρεμβάσεις υστερότερων Τεχνικών (οι οποίοι έτσι γίνονται Συν-δημιουργοί…)
Τρίτη Φυσική Δύναμη είναι οι φυσικοχημικές επιρροές του περιβάλλοντος του Μνημείου (παγετός, κύκλοι υγρασίας/ ξηρασίας, μακροψεκασμός θαλασσίων
 |
Ο Πύργος της Παβίας, μετά την ξαφνική κατάρρευσή του.
Καμιά "ένδειξη" της επικείμενης καταστροφής δεν
είχε προηγηθεί...
|
2. Κανένα Τέχνημα, (επομένως και κανένα Καλλι-Τέχνημα) δεν μπορεί να ξεφύγει απ’ τον ντετερμινισμό των Φυσικών αυτών Δυνάμεων. Έτσι, και το Μνημείο, θα επιτελέσει τις λειτουργίες του επέκεινα των δυνάμεων αυτών – κι όχι εν αγνοία των δυνάμεων αυτών. Ο καλλι-τεχνίτης καλείται να ξεπεράσει (όχι να αγνοήσει) τους περιορισμούς των φυσικών δυνάμεων, και να πετύχει να βελτιστοποιήσει το αποτέλεσμα των λειτουργικών και αισθητικών σκοπών του, έναντι των ανταγωνιστικών αυτών φυσικών περιορισμών.
Αν τυχόν δεν εκτιμήσει σωστά τις συνέπειες αυτών των δυνάμεων πάνω στη φόρμα, τούτο σημαίνει ότι το λειτουργικό/αισθητικό αποτέλεσμα που θέλησε να αναδείξει ΔΕΝ ήταν στ’ αλήθεια εφικτό – άρα θα είναι αφεύκτως προσωρινό: Όταν οι υποεκτιμηθείσες φυσικές δυνάμεις θα δείξουν τα δόντια τους, και θα καταστρέψουν το αρχικό αποτέλεσμα– το οποίο τώρα ελέγχεται εκ των πραγμάτων ως υπερβολικό και μη-διαρκές.
 |
Μια οιονεί-φιλοσοφική "αποενοχοποίηση" ορισμένων
υστερογενών δομητικών επεμβάσεων
|
3. Ιδού γιατί κάμποσες απ’ τις εν χρόνω δομητικές και επιφανειακές επεμβάσεις σ’ ένα Μνημείο, μπορεί να συνιστούν “Σχεδιασμόν εν Εξελίξει” (design in process) του Μνημείου προς μια “ειλικρινέστερη” (άρα μονιμότερη) φόρμα – κι όχι αναγκαστικώς μια “βάρβαρη” παρέμβαση πάνω σε μιαν οιονεί Αυθεντικότητα, η οποία ενδέχεται να έχει αποδειχθεί (εκ των πραγμάτων) ως μερικώς κίβδηλη. Για να ’χει ίσως ο υστερότερος Τεχνικός την τιμή να γίνει μικρο-ΣυνΕργός ενός μεγάλου αρχικού δημιουργού.
αξία και Αξία
• Η ανθρώπινη συνείδηση προσδίδει “αξίαν” (worthness, significance) σε ορισμένα πράγματα.
• Ο Άνθρωπος κατέληξε σ’ αυτήν τη συμπεριφορά απέναντι του εν λόγω πράγματος διότι έχει αποκτήσει “Αξίες” (values), οι οποίες προηγούνται των “αξιών”.
• Κάτωθεν των “αξιών” υπόκεινται συγκρούσεις.
- San Salvatore, Ηράκλειον
- Ινδουιστικός ναός (όταν μιανθεί)
 |
Μονή Δαφνίου. Ενίσχυση του τυμπάνου του κεντρικού
τρούλου, για την αύξηση της διατμητικής αντοχής του:
προσωρινή αντικατάσταση των ξύλινων παραθύρων με
χαλύβδινα της ίδιας μορφής
|
Α. Μνημειακές Αξίες
• Μορφή (αισθητική Αξία)
• Ιστορικότητα (ανάμνηση, τελεστικές λειτουργίες)
• Τεχνική Αξία (διατήρηση υλικών και τεχνικών)
Β. Κοινωνικές Αξίες
• Ασφάλεια (ανθρώπινη ζωή, κληροδότηση)
• Νέες Χρήσεις (εξυπηρέτηση αναγκών, Οικονομία)
• Κόστος επέμβασης (πόσες κλίνες απόρων παιδιών)
Γ. Επιτελεστικότητα μιας Επέμβασης
Αναστρεψιμότητα, Ανθεκτικότητα, Κατασκευαστική Αξιοπιστία
ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΩΝ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΦΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
(i) Ποιάν Μνημειακή Αξία να σεβασθούμε περισσότερο;
(ii) Πόσο υπερτερούν οι Κοινωνικές Αξίες έναντι των Μνημειακών;
(iii) Ποιάν Επιτελεστικότητα Επεμβάσεων να πρωτοπροτιμήσομε;
Και, άραγε, μπορούμε να θυσιάσουμε κάποιαν Μνημειακή Αξία για χάρη καλύτερης Επιτελεστικότητας;
Ανεκτές βλάβες Μνημείου και Προστασία ανθρώπινης ζωής:
IV, καθόλου βλάβες μνημείου
 |
Μοναστήρι του Οσίου Λουκά.
Οι αντηρίδες οι οποίες προστέθηκαν εξωτερικώς
έναντι διαφορικών καθηζίσεων άλλαξαν τη μορφή
-αποτελούν όμως σήμερα ουσιώδες μέρος της μορφής
|
ΙΙ, μεγάλες βλάβες (τοπικές θραύσεις και πιθανές τοπικές πτώσεις υλικών
Ι, μή-κατάρρευση (με απεριόριστες κατά τα άλλα βλάβες).
Σημειώνεται από τώρα ότι ο συντελεστής βαρύτητας (§4.4) αυτού εδώ του χαρακτηριστικού θα εξαρτάται μεγάλως απ’ την ένταση και τη συχνότητα παρουσίας ανθρώπων στο μνημείο (“κατοικισιμότητα”).
Μνημειακές Αξίες και οι επί αυτών συνέπειες
Μνημειακές Αξίες:
• (Μ1) Μορφή (γεωμετρικές ή χρωματικές αλλαγές, καθόλου βλάβες, μικρές βλάβες, σημαντικές βλάβες, μη κατάρρευση υπό τις δράσεις σχεδιασμού).
• (Μ2) Ιστορικότητα (βαθμός καθαίρεσης διατηρητέων μεταγενεστέρων προσθηκών, ή παρεμπόδισης στην εκτέλεση τελεστικών λειτουργιών, μη κατάρρευση).
• (Μ3) Τεχνική Αξία (βαθμός επιρροής στα υφιστάμενα υλικά και στη διάταξή τους).
• Συνέπειες επί της Μορφής του μνημείου:
IV, Καμμιά γεωμετρική ή χρωματική αλλαγή, και καθόλου βλάβες
III, Mικρές γεωμετρικές ή χρωματικές αλλαγές, ή μικρές βλάβες (ρηγματώσεις, απολεπίσεις)
II, Σημαντικές γεωμετρικές ή χρωματικές αλλαγές ή μεγάλες βλάβες (τοπικές θραύσεις)
I, Πάρα πολλές γεωμετρικές ή χρωματικές αλλαγές, ή μη-κατάρρευση (απεριόριστες κατά τα άλλα βλάβες)
• Συνέπειες επί της Ιστορικότητας του μνημείου:
IV, γίνεται πλήρως σεβαστή η αποφασισμένη αρχιτεκτονική επέμβαση (ή μη-επέμβαση) στις μεταγενέστερες προσθήκες/τροποποιήσεις του μνημείου, κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, καθώς και η αποφασισθείσα επίδραση επί των τυχόν θρησκευτικών ή άλλων τελετουργικών λειτουργιών. Μικρές βλάβες.
III, λίγες εκτροπές, μικρές βλάβες
ΙΙ, σημαντικές εκτροπές, μεγάλες βλάβες
 |
Καθεδρικός Syracusa:
Ένας σεισμικά βλαμμένος δωρικός
κίονας είχε ενισχυθεί μέσω μιας
ογκώδους τοιχοποιίας
που τον έθαψε...
|
Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι δεν είναι εύκολο να βελτιωθεί η ακριβολογία αυτών των κλάσεων, χωρίς να έχουμε υπόψη το συγκεκριμένο μνημείο με συγκεκριμένα διλήμματα ιστορικότητας. Πάντως, ούτως ή άλλως, για το θέμα αυτό απαιτείται μια χωριστή μνημειολογική μελέτη, η οποία δεν είναι αντικείμενο του παρόντος προβληματισμού.
IV, κανένα αρχαίο υλικό δεν θίγεται ουσιωδώς, ούτε αντικαθίσταται. Όλες οι στερεωτικές κατασκευές κείνται εκτός των μνημειακών δομικών στοιχείων (λ.χ. ελκυστήρες, στεφάνια, αντηρίδες κ.λπ.).
III, ως ανωτέρω, αλλά μπορεί να προστίθενται και νέα υλικά εντός των μνημειακών δομικών στοιχείων (λ.χ. συγκόλληση υφισταμένων λιθοσωμάτων, βαθειά αρμολογήματα, προσθήκη νέων λίθων ως διατμητικών συνδέσμων τοίχων ή ρωγμών, προσθήκη ολίγων κατά σημεία μεταλλικών ράβδων, υδραυλικές ενέσεις στο εσωτερικό τοιχοποιών κ.λπ.).
II, επισκευάζονται ή και αντικαθίστανται (σε σημαντική έκταση) υφιστάμενα υλικά, προστίθενται εσωτερικά μεταλλικά στοιχεία σε σημαντική έκταση, με ή χωρίς συνδυασμό με τις επεμβάσεις της κλάσεως ΙΙΙ.
I, γίνεται εκτεταμένη χρήση επεμβάσεων και αντικαταστάσεων υφισταμένων υλικών ή και δομικών στοιχείων εντός των δομικών μελών.
Επιτελεστικότητες μιας Επέμβασης και οι διαβαθμίσεις των
ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ ανάμεσα σε λύσεις ίσης αντισεισμικότητας ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΛΕΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ
Μειονεκτήματα του ασαφούς όρου “συμβατότητα”
 |
| Τι είναι η ειλικρίνεια των υλικών; |
2. Αν αναφέρεται σε θέματα ενδεχομένων δυσμενών χημικών αντιδράσεων των νέων υλικών με τα υφιστάμενα, τότε το θέμα αυτό είναι μια υποπερίπτωση της απαίτησης για “Ανθεκτικότητα εν Χρόνω”.
3. Αν αναφέρεται στην επιλογή των νέων υλικών ή τεχνικών για την επέμβαση, τότε στερείται παντελώς νοήματος: Η επιλογή των υλικών και των τεχνικών θα γίνει με κριτήριο το ΣΥΝΟΛΟ των βασικών Επιτελεστικοτήτων.
• κι όχι με άσχετες συγκρίσεις λ.χ. ελαστικών σταθερών (η παραδοσιακή τοιχοποιία είναι η αποθέωση ασυμβατότητας Ε και ν των υλικών της)
• κι ούτε με τυφλές “μιμήσεις” παλαιών υλικών (όπως λ.χ. η εγκληματική έγχυση ασβεστοπολτού στο εσωτερικό μνημειακών τοίχων!)
4. Εν όψει αυτών των δεδομένων, η χρήση του ασαφούς όρου “συμβατότητα” είναι μάλλον περιττή (ενίοτε δε και επικίνδυνη). Είναι αναγκαίο να λέμε κάθε φορά τί ακριβώς θέλομε με τ’ όνομά του!
• Αναστρεψιμότητα / Επανεπεμβασιμότητα:
Οι κλάσεις ορίζονται όπως και για την Τεχνική Αξία – χρησιμοποιούνται όμως παρά ταύτα χωριστά στον αλγόριθμο (και βαθμολογούνται χωριστά), επειδή πρόκειται για χαρακτηριστικό εκ φύσεως διαφορετικό απ’ τον “σεβασμό των αρχαίων υλικών”.
• Ανθεκτικότητα σε διάρκεια:
 |
Παρθενών. Η μορφή αυτού του επιστυλίου,
αλλά και η ακεραιότητα του όλου Μνημείου
περισώθηκαν επιτυχώς, εις βάρος εν μέρει
της "τεχνικής ιστορικότητας": Το στοιχείο
επανασυγκολλήθηκε με ράβδους τιτανίου
και σύγχρονα συγκολλητικά υλικά.
|
ΙΙΙ, Χρησιμοποιούνται και ανόργανα μη-μεταλλικά και μεταλλικά υλικά, τα οποία υπό τις δεδομένες μορφολογικές και κλιματικές συνθήκες του μνημείου υπόκεινται σε βραδεία φθορά στην ατμόσφαιρα μόνον, υπό τον όρο ότι μπορούν να αντικατασταθούν ευχερώς όποτε απαιτηθεί.
ΙΙ, Χρησιμοποιούνται, κατά τόπους μόνον, και διαβρώσιμα μεταλλικά υλικά (λ.χ. χάλυβας) ή τένοντες από ινοπλισμένα πλαστικά στο εσωτερικό των δομικών στοιχείων, υπό τον όρο όμως ότι είναι αντικαταστάσιμα.
Ι, Ως στην ΙΙ, χωρίς όμως την πρακτική δυνατότητα αντικατάστασης, ή ως στην ΙΙΙ, σε μεγάλη όμως έκταση. Στην ίδια κλάση υπάγεται και η χρήση οργανικών υλικών.
Σημειώνεται ότι:
(i) Αποκλείεται, ούτως ή άλλως, η χρήση υλικών τα οποία αντιδρούν χημικώς με τα υλικά του μνημείου ή διογκούνται εν χρόνω, ή παράγουν εξανθήματα σε καλλιτεχνικές επιφάνειες του μνημείου.
(ii) Οι πιο πάνω κλάσεις ανθεκτικότητας αφορούν μόνον δομητικές επεμβάσεις, κι όχι επεμβάσεις διακόσμου ή επιφανειών καλλιτεχνήματος.
(iii) Η ενδεικτική αυτή ταξινόμηση αναμένεται ότι θα τροποποιηθεί ουσιωδώς, μετά από συστηματική μελέτη διακλαδικής Επιτροπής ειδικών.
• Κατασκευαστική Αξιοπιστία:
 |
| "Αχειροποίητος" Θεσσαλονίκης. Ενδυναμώθηκε η διαφραγματική λειτουργία γυναικονίτη και στέγης, μέσω ξύλινων διαφραγμάτων επί περιμετρικών μεταλλικών δοκών (μερική μόνο μεταβολή του δομητικού συστήματος) |
ΙΙΙ, το προσωπικό έλαβε την απαιτούμενη εκπαίδευση για την εφαρμογή της λύσης, διατίθενται δε επί τόπου όλες οι τεχνικές για τον έλεγχο των φάσεων εφαρμογής και μερικής καταγράφησης μελλοντικής συμπεριφοράς.
ΙΙ, δεν υπάρχει εμπειρία ή εκπαίδευση για την εφαρμογή της μεθόδου, διατίθενται όμως οι τεχνικές για τον έλεγχο των φάσεων εφαρμογής και μερικής καταγράφησης μελλοντικής συμπεριφοράς.
Ι, όπως η κλάση ΙΙ, χωρίς τη δυνατότητα καταγραφής μελλοντικής συμπεριφοράς.
• Λειτουργική εξυπηρέτηση Νέων Χρήσεων:
(Σημ.: Οι επιπτώσεις των Νέων Χρήσεων του μνημείου ή του γύρω χώρου-του πάνω στις μνημειακές αξίες του ΔΕΝ είναι αντικείμενο του παρόντος προβληματισμού, ο οποίος αφορά αποκλειστικώς την κρίση και επιλογή λύσεων δομητικών επεμβάσεων στο μνημείο. Έτσι, (όπως έγινε και στην περίπτωση
της Αξίας της Ιστορικότητας), η ταξινόμηση που ακολουθεί αναφέρεται κατευθείαν
στην ειδική Μελέτη των Νέων Χρήσεων οι οποίες αποφασίσθηκαν, και αποτιμά
τον βαθμό στον οποίον οι υπό συζήτηση επεμβατικές προτάσεις πάνω στο ίδιο το μνημείο διευκολύνουν ή παρεμποδίζουν τις εν λόγω Νέες Χρήσεις)
IV, η υπό κρίση λύση δομητικής επέμβασης στο μνημείο, αναδεικνύει και διευκολύνει τις Νέες Χρήσεις.
ΙΙΙ, η δομητική λύση δεν αντιβαίνει στις μελετηθείσες Νέες Χρήσεις.
ΙΙ, η δομητική λύση δημιουργεί ορισμένα τοπικά προβλήματα στις μελετηθείσες Νέες Χρήσεις.
Ι, η δομητική λύση δυσχεραίνει σημαντικά τις μελετηθείσες Νέες Χρήσεις.
• Κόστος (Κ) :
Δεν είναι εύκολο να ορισθούν γενικής εφαρμογής “κλάσεις κόστους”. Μία λύση θα ήταν να υποθέσομε έναν καταρχήν προϋπολογισμό ΚS της αρμόδιας Υπηρεσίας, και να φαντασθούμε τα πηλίκα ΚS/K ή και απλές ποιοτικές εκφράσεις:
IV, (όταν KS/K = 1,6) ή πολύ φθηνό
ΙΙΙ, (όταν ΚS/K = 1,2) ή φθηνό
ΙΙ, (όταν ΚS/K = 0,8) ή ακριβό
Ι, (όταν KS/K = 0,4) ή πολύ ακριβό
Εκείνο που κυρίως πρέπει να υπομνησθεί εδώ είναι ότι η τελική τιμή της σεισμικής δράσης για τον ανασχεδιασμό του μνημείου είναι διαπραγματεύσιμη. Δεν είναι δηλαδή κανονιστικώς δεδομένη, όπως στην περίπτωση των νέων οικοδομικών έργων. Ο λόγος είναι απλός: Ακόμα και οι υποχρεωτικές τιμές του Αντισεισμικού Κανονισμού προκύπτουν από μια πολιτική, κατ’ ουσίαν) στάθμιση των αξιών “προστασία κατοίκων” αφενός και “κόστος κατασκευής” αφετέρου. Έτσι αποφασίζεται (εντός Κανονισμού) η “ανεκτή” πιθανότητα να υπερβούν οι σεισμικές δράσεις την οριζόμενη τιμή.
Λίγο διαρθρωτικότερα τώρα, εάν παρά ταύτα δεν είμαστε ευχαριστημένοι απ’ το (καλύτερο δυνατό προς στιγμήν) αποτέλεσμα, πρέπει να παρέμβομε στο όλον σενάριο. Π.χ. να μειώσομε το είδος, την ένταση και τη συχνότητα της ανθρώπινης παρουσίας μέσα στο μνημείο. Μ’ αυτόν τον τρόπο, γινόμαστε ανεκτικότεροι στις ενδεχόμενες βαριές ζημιές στο μνημείο, και μπορούμε να μειώσουμε την ένταση των επεμβατικών μέτρων– αφού δεν πρόκειται να έχουν ουσιώδεις συνέπειες πάνω σε ανθρώπους. Έτσι, ο μεν Μηχανικός αμβλύνει τους φόβους του περί θυμάτων, ο δε Αρχαιορρέκτης επιχαίρει για την άμβλυνση των επεμβατικών μέτρων.
Αναλόγως, έχομε και τη δυνατότητα να ψηφίσομε προσωρινώς μικρούς συντελεστές βαρύτητας στην Αξία της Μορφής, για να πριμοδοτήσομε έτσι τις λύσεις των πλήρως αναστρέψιμων εξωτερικών στερεωτικών μέτρων. Ο προτεινόμενος αλγόριθμος (έστω και ποιοτικώς) συνεχίζει να είναι χρήσιμος και σ’ αυτού του είδους τις διερευνήσεις εναλλακτικών λύσεων.
Το παράδειγμα εφαρμογής που ακολουθεί αφορά μια πολύ απλή περίπτωση, επιτρέπει όμως να φανεί καλύτερα η λειτουργία της προτεινόμενης αξιολογικής λήψεως των αποφάσεων.
ΑΠΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
 |
| Δείκτης "αποδοτικότητας" μιας επέμβασης |
 |
| ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ |
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
1α: (i) Οριζόντιο “κάρφωμα” των πάνω τμημάτων των τοίχων, ώστε να ανασταλούν οι τοπικές τους αποσυνθέσεις, ή
 |
| ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ |
1β: (i) Διπλασιασμός του πλάτους του θεμελίου με εγκάρσιες χοντρές πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος που χυτεύονται εγκαρσίως κάτω απ’ τη θεμελίωση του νοτίου τοίχου, “ντουλαπωτά”, ή
(ii) Άνοιγμα πηγαδιών βάθους 4,0 μέτρων μέχρι τον βράχο, κατά διαστήματα, κάτω απ’ τη θεμελίωση του νοτίου τοίχου, ή
(iii) Προσθήκη τριών ισχυρών υψηλών αντηρίδων από τοιχοποιία, εγκάρσιες του νοτίου τοίχου. Οι αντηρίδες θεμελιώνονται καλά (όχι πάντως στον βράχο).
1γ: (i) Προσθήκη ελκυστήρων κατά την εγκάρσια διεύθυνση του ναού, ή
(ii) Προσθήκη μικρών εξωτερικών αντηρίδων εγκαρσίως του βορείου τοίχου.
2. (i) Συστηματική επισκευή του εκτός ναού πρόσθετου στεγάστρου, καθώς και των θέσεων στήριξής του στον ναό, ή
(ii) Κατεδάφιση και ελαφρότερη ανακατασκευή με την ίδια περίπου γεωμετρία (αλλά με την ανατολική και δυτική στήριξη σε ανεξάρτητους ξύλινους στύλους) ή
(iii) Κατεδάφιση και κατάργηση του στεγάστρου. Στήσιμο ενός ανεξάρτητου στεγάστρου μακριά απ’ την εκκλησία.
Με αυτά τα δεδομένα, προκύπτουν τα ακόλουθα αποτελέσματα δεικτών αποδοτικότητας (ανά πρόβλημα):
(Αναδημοσίευση από το περιοδικό "ΤΕΧΝΙΚΑ")
